سیم لحیم ایرانی بخریم یا سیم قلع خارجی؟

الکترونیک به عنوان صنایع مادر در تمامی صنایع مختلف وجود دارد. یکی از مهمترین ارکان در الکترونیک، لحیم کاری است. فرآیند لحیم کاری به سیم قلع و سیم لحیم و موادی از این دست وابسته است. از اینرو برای تمامی فعالان این حوزه واجب است که راجع به سیم قلع و انواع مختلف آن شناخت کافی داشته باشند. سیم لحیم در فرآیندهای مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرد. با ابزاری به اسم هویه ترکیب شده و در خروجی مایعی مذاب که باعث شکل دهی ترکیبی رسانا برای عبور جریان الکتریکی می‌شود. سیم لحیم انواع مختلفی دارد که براساس ترکیب مواد اولیه به کار رفته در ساخت آن، وزن و ضخامتی که دارد، دسته بندی می‌شود. در کل سیم لحیم همان سیم لحیم است. ولی برای اجرای فرآیندهای حرفه‌ای بایستی که جزئیات بسیاری مهمی را در آن دنبال کرد. در این پست راجع به سیم لحیم و معرفی سیم قلع مطالبی را ارایه می‌دهیم. هدف ما ارتقا دانش کاربران فارسی زبان است. همچنین رشد اطلاعات عمومی مدیران در شرکت‌های مختلف را مد نظر داریم. بنابراین اگر این مطلب از بلاگ دانشجو کیت برای شما ارزشمند بود و به اطلاعاتتان اضافه کرد، آنرا با دیگران به اشتراک بگذارید تا دانش فنی مدیرها و کاربران فارسی زبان در این حوزه و IoT رشد پیدا کند.

شناخت سیم قلع

سیم قلع به انگلیسی: Solder wire یک ماده آلیاژی است که برای اتصال قطعات الکترونیکی و فلزات مختلف استفاده می‌شود. این سیم معمولا شامل قلع و روی و دیگر ترکیبات از جمله سرب و یا نقره است که با هم آلیاژ می‌شوند. قلع به عنوان ماده اصلی در سیم قلع استفاده می‌شود و درصد مختلفی از روی به آن اضافه می‌شود تا خواص اتصال را بهبود بخشد. قلع به دلیل ویژگی‌های خاصی که دارد، از جمله نقطه ذوب پایین (حدود 327 درجه سانتیگراد)، رفتار پلاستیک خوب و خواص هماتیتیک مناسب، به عنوان یک ماده مناسب برای لحیم کاری استفاده می‌شود. روی به سیم قلع اضافه می‌شود تا خواص اتصال و مقاومت الکتریکی آن را بهبود بخشد. سیم قلع دارای نقاط ذوب معینی است که به آن نقطه ذوب متمایل می‌گویند. این نقطه ذوب بسته به ترکیب دقیق سیم قلع متفاوت است، اما معمولا در بازهٔ 180-183 درجه سانتیگراد قرار دارد. وقتی سیم قلع به دمای نقطه ذوب رسید، آن را بر روی قطعات الکترونیکی یا فلزات دیگر قرار داده و به آرامی داغ می‌شود. وقتی سیم قلع خنک شد، اتصال محکمی بین قطعات ایجاد می‌شود. از سیم قلع در صنایع الکترونیک، تولید دستگاه‌های الکترونیکی، تعمیرات الکترونیکی، ساخت و مونتاژ دستگاه‌های الکترونیکی، پایه‌های IC و مدارهای چاپی، سیم‌های الکتریکی و بسیاری از کاربردهای دیگر استفاده می شود.

سیم قلع در اندازه‌ها و ضخامت‌های مختلف در دسترس است و معمولا در بسته‌بندی‌های بزرگتر به صورت رول‌ها عرضه می‌شود. در بسته‌بندی‌های کوچکتر، سیم قلع در قالب محصولات نیمه‌تمام شده مانند تیوپ‌ها و مهره‌ها نیز موجود است. از سیم قلع در صنایع مختلف استفاده می‌شود، از جمله صنایع الکترونیک، الکتریک، خودروسازی، ارتباطات، ساخت و ساز، تعمیرات و نگهداری و سایر صنایع فلزی. مونتاژ کارها و تعمیرکارهای الکترونیک از سیم قلع برای اتصال قطعات الکترونیکی و مدارهای چاپی استفاده می‌کنند. همچنین، در تولید و مونتاژ قطعات الکترونیکی و دستگاه‌های الکترونیکی، سیم قلع به طور گسترده استفاده می‌شود. در هر صورت، برای استفاده از سیم قلع و لحیم کاری، حتماً باید ایمنی‌های لازم را رعایت کرده و دستورالعمل‌های مربوطه را دنبال کنید.

وضعیت بازار سیم قلع پس از تورم و کاهش واردات

در بازار ایران سیم لحیم و سیم قلع به عنوان یکی از مهمترین مواد اولیه در صنعت الکترونیک تبادل می‌شود. کافیست کمی در این بازار گشت بزنید و در شهرهای مختلف نسبت به بازارهای محلی بررسی کنید. مشاهده خواهید کرد که در خصوص قلع با بسته‌های تولیدی مختلفی از جمله سیم قلع و شمش قلع و خمیر قلع و... انواع بسیار مختلفی برای خرید وجود دارند. سیم قلع همانطور که اشاره شد یکی از مهمترین مواد در صنایع الکترونیک است. در فرآیندهای مونتاژ و تولید استفاده میشود همچنین در فرآیندهای تعمیرات هم بسیار کاربرد دارد. اما در بازار بسیار پر نفوذ سیم قلع در ایران، پس از تجربه تورم و گران شدن قیمت ارز، واردات آن کمی با مشکلات مواجه شد. از اینرو در چنین شرایطی تولید کننده‌های داخلی باتوجه به اینکه قیمت فلز قلع را به صورت بین المللی خریداری می‌کردند. ولی توانستند کیفیت مناسب و قیمت رقابتی به نسبت سیم قلع‌های وارداتی ارایه دهند. در این مدت چند ساله بسیاری از مجموعه‌های تولید کننده اقدام به استفاده از سیم قلع های تولید داخل کردند. تجربه نشان داده که اکثرا نسبت به کیفیت بازخورد مناسبی داشته‌اند. اما برخی از فرآیندها هستند که بسیار حساس به حساب می‌آیند. از جمله تولیدهایی که قرار است استانداردهای خاص بین المللی بگیریند. یا فرآیند تولید ECU خودرو، در این حالت سیم قلع با ترکیب خاص و ضخامت خاص بایستی در دسترس خط تولید قرار گیرند. از اینرو در چنین مواردی معمولا از سیم قلع‌های خاص غیر ایرانی استفاده می‌شود. هرچند که تولید کنندگان داخلی از جمله قلع اطلس قابلیت تامین سیم لحیم با ترکیبات خاص از جمله سیم قلع نقره را هم دارند. کافیست براساس نیازمندی از آنها درخواست شود. با توجه به زیرساخت موجود، در جهت رسیدن به گام دوم انقلاب، بایستی مونتاژکارها و مصرف کنندگان سیم قلع با تولید کنندگان سیم قلع هم راستا شده تا نسبت به بهبود کیفیت این ماده گام جدیدی برداشته شود.

ترکیبات سیم قلع

همانطور که اشاره شد سیم قلع معمولا از آلیاژی تشکیل شده است که شامل قلع و روی یا قلع و سرب یا قلع و نقره است. درصد و ترکیب قلع و سرب در سیم قلع می‌تواند متغیر باشد و به ویژگی‌های مورد نظر در اتصالات و فرآیند لحیم کاری مربوط است. ترکیبات معمول در سیم قلع عبارتند از:

• آلیاژ قلع و سرب 60/40: در این ترکیب، آلیاژ قلع-سرب شامل 60 درصد قلع و 40 درصد سرب است. آلیاژ 60/40 یکی از ترکیبات معمول در سیم قلع است و برای لحیم کاری قطعات الکترونیکی، تعمیرات الکترونیکی و کاربردهای دقیق دیگر استفاده می‌شود.
• آلیاژ قلع و سرب 63/37: این ترکیب شامل 63 درصد قلع و 37 درصد سرب است. آلیاژ 63/37 نیز برای لحیم کاری قطعات الکترونیکی، مدارهای چاپی و برخی کاربردهای دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• آلیاژ قلع و سرب 50/50: در این ترکیب، آلیاژ قلع-سرب شامل 50 درصد قلع و 50 درصد سرب است. آلیاژ 50/50 نسبت به دو ترکیب قبلی دارای نقطه ذوب بالاتری است و برای برخی کاربردها مناسب است.
• آلیاژ قلع-روی (Lead-Tin Alloy): ترکیب معمول در سیم قلع، آلیاژی است که قلع و روی در آن ترکیب شده‌اند. نسبت قلع به روی در این آلیاژ به طور معمول مشخص شده است. برخی از ترکیبات معمول شامل 60/40 (60% قلع و 40% روی)، 63/37 (63% قلع و 37% روی) و 50/50 (50% قلع و 50% روی) می‌باشند. هرکدام از این ترکیبات ممکن است برای کاربردهای خاص مناسب باشند. برای مثال، آلیاژ 60/40 دارای نقطه ذوب پایین‌تری است که برای لحیم کاری قطعات حساس به دما مناسب است. 
  
• آلیاژ قلع با افزودن عناصر دیگر: برخی از سیم‌های قلع به آلیاژ قلع-روی، عناصر دیگری مانند آنتیموان، بیسموت، نیکل و آهن اضافه می‌کنند. این عناصر افزوده شده می‌توانند ویژگی‌های خاصی را به سیم قلع بدهند، مانند کاهش نقطه ذوب، بهبود قابلیت رطوبتی، کاهش خمیرگیری و مقاومت در برابر خوردگی را فراهم کنند.

ترکیب سرب و قلع در سیم قلع به خواصی مانند نقطه ذوب مناسب، رفتار پلاستیک خوب و قابلیت لحیم کاری مناسب منجر می‌شود. این ترکیبات معمولا دارای مقاومت خوب در برابر خوردگی و خواص الکتریکی مناسبی هستند که آنها را برای صنایع الکترونیک، الکتریک، خودروسازی و صنایع فلزی مورد استفاده قرار می‌دهند. عواملی مانند خواص مکانیکی، خواص الکتریکی، دمای نقطه ذوب و روش‌های استفاده می‌توانند تعیین کننده ترکیب مناسب سیم قلع باشند. برای استفاده از سیم قلع در کاربردهای خاص، بهتر است به دستورالعمل‌های تولیدکننده و استانداردهای مربوطه مراجعه کنید.

انواع سیم قلع و سیم لحیم ایرانی

سیم قلع آساهی Asahi: برند آساهی از جمه سیم قلع‌های بسیار با کیفیت است و در بازار ایران هم بسیار یافت می‌شود. نکاتی که هنگام خرید سیم قلع آساهی وجود دارد، اطمینان از اورجینال بودن آن است. اما با در نظر گرفتن این موضوع، بایستی حتما از قلع آساهی در فرآیند مورد نظر تست گرفته شود. دانشجو کیت به عنوان فروشگاه بزرگ تجهیزات و قطعات الکترونیکی، اقدام به ارایه سیم قلع آساهی Asahi در وزن‌های مختلف و ضخامت‌های مختلف کرده است. از همین صفحه می‌توانید سیم لحیم آساهی را بررسی و خرید کنید. سیم قلع آساهی 250 گرمی در ضخامت‌های 0.8 میلی متر، 1.0 میلی متر، 1.6 میلی متر و 2.0 میلی متر قابل خرید هستند.

سیم قلع اطلس Atlas: یکی دیگر از برندهای معتبر و بسیار حرفه‌ای در بازار ایران، سیم قلع اطلس است. این برند از تولید کنندگان داخلی است. سیم قلع اطلس در ضخامت‌های مختلف و با گریدبندی متنوعی تولید می‌شود. سیم قلع اطلس برای کاربری عمومی از نوع 63/37 درصد تولید می‌شود. همچنین انواع بدون سرب را هم برای مصارف خاص تولید می‌کنند. انواع سیم قلع اطلس Atlas با تنوع وزنی و ضخامتی را میتوانید از فروشگاه دانشجو کیت تهیه کنید.

سیم قلع بهینکس Behinex: سیم قلع بهینکس توسط شرکت صنایع بهین در ایران تولید می‌شوند. قلع بهینکس به عنوان یک جایگزین سیم قلع چینی در بازار ایران شناخته شده است. اکثر تعمیرکارها و تولید کنندگان عمومی بردهای الکترونیکی از این سیم قلع استفاده می‌کنند. پر مصرف‌ترین سیم قلع بهینکس مدل 0.8 میلی متر است. در قرقره‌های 50 گرمی، 100 گرمی و 250 گرمی قابل تهیه هستند. از فروشگاه دانشجو کیت میتوانید قیمت سیم قلع بهینکس را بررسی و خرید کنید.

سیم قلع آسران Aseran: تولید کنندگان ایرانی در زمینه سیم قلع تنوع زیادی را برای تولید کنندگان و مصرف کنندگان ملزومات لحیم کاری در دسترس قرار داده‌اند. تولیدی آسران انواع سیم قلع و فلاکس لحیم کاری را تولید می‌کند. میتوانید از همین بخش اقدام به خرید سیم قلع آسران کنید.

سه دسته بندی عمومی برای سیم لحیم

• سیم لحیم آلومینیوم: سیم لحیم کاری براساس آلیاژ به کار رفته در آن دسته بندی می‌شود. برای لحیم کاری در محیط‌هایی که جسم مورد لحیم کاری جنسی بجز مس دارد، بایستی از فلاکس مناسب همان استفاده کرد. در شرایطی که سیم لحیم آلومینیومی در دسترس نیست، فلاکس لحیم کاری آلومینیوم گزینه‌ی مناسب و منطقی است. برای اتصال بین یک سطحی مسی و یک سطح آلومینیومی بهترین روش استفاده از فلاکس مناسب است. تا فرایند لحیم کاری به درستی و صحیح انجام شود. 
• سیم لحیم با سرب و سیم لحیم بدون سرب: ماده‌ی مهم در سیم لحیم برای ایجاد اتصال دقیق بین قطعات در روند مونتاژ و یا تعمیرات بردهای الکترونیکی، سرب است. در برخی فرآیندها حساسیت استفاده زیاد است و استفاده از سرب مجاز نیست. به همین دلیل از سیم لحیم بدون سرب و یا همان سیم لحیم نقره استفاده می‌شود. این مورد قیمتی متفاوت داشته و برای دریافت برخی استانداردهای مهم بین المللی در روند تولیدات بردهای الکترونیکی به چنین سیم قلعی نیاز است. به هنگام فروش سیم قلع و یا خرید سیم قلع این مورد را بایستی از اطلاعات اعلام شده روی بسته قلع بررسی کنید.
• سیم لحیم با روغن: عموما سیم لحیم کاری دارای ترکیباتی از روغن لحیم در ساختار خود است. این مورد باعث می‌شود به هنگام لحیم کاری چه در روند تعمیرات و چه در روند مونتاژ بردها، روند لحیم شدن قطعات و روانتر شدن کار بهتر صورت گیرد. روغن لحیم به صورت مجزا هم قابل استفاده است. ولی در برخی از سیم لحیم‌ها این مورد در ساختار سیم قلع فراهم شده است. کافیست به هنگام خرید سیم لحیم اقدام به تهیه مدلی کنید که دارای روغن داخلی باشد. این روغن نسبت کمی دارد و برای فرآیندهایی که به روغن لحیم بیشتری نیاز است، بایستی حتما از روغن لحیم به صورت مجزا استفاده شود. در فروشگاه دانشجو کیت می‌توانید انواع سیم لحیم با روغن و بدون روغن را بررسی و خرید کنید. عمدتا سیم لحیم دانش آموزی و سیم لحیم کاری عمومی دارای ترکیبات روغن داخلی هستند. ولی برای فرآیندهای مهم و حساس از سیم لحیم بدون روغن بایستی استفاده شود.

خرید سیم لحیم براساس کاربری

سیم قلع در صنایع الکترونیک برای فرآیندهای مختلف استفاده می‌شود. در ادامه تعدادی از کاربردهای معمول سیم قلع در الکترونیک و فرآیندهای مختلف را توضیح می‌دهیم.

• لحیم کاری قطعات الکترونیکی: سیم قلع با ترکیبات قلع-سرب مانند آلیاژ 60/40 یا 63/37 برای لحیم کاری قطعات الکترونیکی استفاده می‌شود. این فرآیند شامل اتصال قطعات مختلف از جمله پایه‌های IC، مقاومت‌ها، کانکتورها، مدارهای چاپی و سایر اجزا الکترونیکی است. در حالت عمومی از سیم قلع با ضخامت 0.8 میل یا 0.4 میل برای این مورد استفاده می‌شود.
• تعمیرات الکترونیکی: سیم قلع در تعمیرات الکترونیکی برای اصلاح اتصالات شکسته یا معیوب در قطعات الکترونیکی استفاده می‌شود. این مورد شامل تعویض قطعات خراب یا لحیم کاری نقاط قطع شده در مدارهای چاپی و سایر اجزا است.
• مونتاژ دستگاه‌های الکترونیکی: سیم قلع در فرآیند مونتاژ بردهای الکترونیکی برای اتصال قطعات و مؤلفه‌های مختلف به یکدیگر استفاده می‌شود. این فرآیند شامل اتصال قطعات SMD، پین‌ها، سیم‌های راه‌اندازی و سایر اجزا است. بسته به حساسیت مونتاژ بردها و کاربرد آن‌ها از سیم قلع با ترکیبات خاص استفاده می‌شود. از جمله سیم لحیم قلع و نقره، سیم لحیم قلع و آلومینیوم را شامل می‌شود.
• پایه‌های IC و مدارهای چاپی: سیم قلع در لحیم کاری و اتصال پایه‌های IC و مدارهای چاپی (PCB) استفاده می‌شود. این مورد شامل لحیم کاری پایه‌های IC به پدهای مدار چاپی و همچنین اتصال کانکتورها، سوکت‌ها و قطعات دیگر به مدارهای چاپی است. 
• سیم‌های الکتریکی: سیم قلع به عنوان یک روش مؤلفه برای لحیم کاری سیم‌های الکتریکی در فرآیندهای مختلف استفاده می‌شود. این مورد شامل اتصال سیم‌های رسانا و سیم‌های تغذیه در ادوات الکترونیکی و سایر سیم‌های الکتریکی است. معمولا از سیم قلع با ضخامت 1.0 میل به بالا برای این فرآیند استفاده می‌شود.

مهم است که در هر کاربرد الکترونیکی، ترکیب و اندازه سیم قلع مناسب بر اساس نیازهای فنی و استانداردهای مربوطه انتخاب شود. همچنین، بهتر است هنگام جوشکاری و استفاده از سیم قلع، دستورالعمل‌ها و راهنمایی‌های تولیدکننده را رعایت کنید و ایمنی‌های لازم را در نظر بگیرید. در تمامی این فرآیندها بایستی ضخامت قلع و نسبت مواد به کار رفته در آن را مد نظر قرار داد. 

پنج نکته برای خرید سیم قلع با کیفیت

هرآنچه که برای خرید سیم قلع با کیفیت توصیه شود. در آخر فقط با تجربه شخصی که فرآیند لحیم کاری یا تعمیرات یا مونتاژ را انجام می‌دهد، میتوان سیم لحیم مناسب را انتخاب کرد. با توجه به اینکه اکثر شرکت‌های تولید بردهای الکترونیکی و مونتاژ کارها و... در حال تغییر سیم قلع مورد استفاده‌شان هستند. بایستی که به صورت تجربی و ضمن در نظر گرفتن اطلاعاتی که در ادامه توضیح داده‌ایم، مدل مورد نظرشان را انتخاب کنند.

• ترکیب آلیاژی سیم قلع: بررسی ترکیب آلیاژ سیم قلع بسیار مهم است. ترکیبات معمول شامل آلیاژهای 60/40، 63/37 و 50/50 می‌باشند. هر ترکیب آلیاژ ویژگی‌ها و استفاده‌های خاص خود را دارد. بهتر است بر اساس نیازهای خاص کاربرد خود ترکیب آلیاژ را انتخاب کنید.
• قطر سیم لحیم: قطر سیم قلع نیز نقش مهمی در کیفیت لحیم کاری ایفا می‌کند. قطرهای مختلف سیم قلع در دسترس هستند و بسته به نیازهای لحیم کاری می‌توانید قطر مناسب را انتخاب کنید. قطرهای معمول شامل 0.6 میلیمتر، 0.8 میلیمتر و 1 میلیمتر هستند.
• کیفیت سیم لحیم: بررسی کیفیت سیم قلع نیز حائز اهمیت است. مطمئن شوید که سیم قلعی که خریداری می‌کنید از جنس با کیفیت و قابل اعتماد است. سیم قلع باید دارای سطحی صاف و بدون آلودگی‌های ظاهری باشد.
• ترکیبات فلاکس در سیم لحیم: برخی از سیم‌های قلع دارای لایه فلاکس درونی هستند. این فلاکس بهترین کیفیت و خواص مؤثری را برای لحیم کاری و اتصالات الکترونیکی ارائه می‌دهد. مطمئن شوید که فلاکس مورد استفاده در سیم قلع با کیفیت است و با نیازهای کاربردی شما سازگاری داشته باشد. البته در لحیم کاری حرفه‌ای مایع فلاکس به صورت مجزا و در ترکیبات مختلف برای قبل و بعد از لحیم کاری استفاده می‌شوند.
• استانداردها و گواهینامه‌ها: همیشه توصیه می‌شود از سیم قلعی با استانداردها و گواهینامه‌های معتبر استفاده کنید. این موارد نشانگر کیفیت و اعتمادسازی محصول هستند و به شما اطمینان می‌دهند که سیم قلع با مشخصات و استانداردهای تعیین شده تولید شده است.

با توجه به این موارد، در هنگام خرید سیم قلع با کیفیت، به توصیه‌های فنی و استانداردهای مربوطه توجه کنید و از تأییدیه‌ها و نمادهای معتبر مربوطه اطمینان حاصل کنید. همچنین، بهتر است از فروشندگان قابل اعتماد و با سابقه خرید کنید تا از کیفیت محصول اطمینان حاصل کنید.

جمع بندی

سیم لحیم یا همان سیم قلع در فرآیندهای مختلفی کاربرد دارد. همانطور که اشاره شد کیفیت سیم لحیم بسیار اهمیت دارد. اگر شرکتی تولید کننده بردهای الکترونیکی باشد و کالاهایی با گارانتی مدت دار ارایه می‌دهد. طبیعتا بایستی از سیم لحیم با کیفیت استفاده کند. تا بتواند با خیال راحت نسبت به تخمین زمان گارانتی صحت گذاری کند. در غیر این صورت و استفاده از سیم لحیم با کیفیت پایین دچار مشکل خواهد شد. در این پست سعی کردیم به صورت کلی موارد مهم در خرید سیم قلع را بررسی کنیم. حمایت از تولیدات داخلی باعث افزایش کیفیت در این موارد خواهد شد. سیم قلع ایرانی هم یکی از این موارد هست که بایستی همگی چه تعمیرکاران و چه تولید کنندگان با ارتباط کامل و دقیق و ارایه بازخورد نسبت به رشد کیفیت این کالاها کمک کنند. برای ارسال بازخورد در خصوص سیم لحیم ایرانی میتوانید پس از خرید آن‌ها از طریق بخش نظرات کالا نسبت به ارایه بازخورد اصولی و مهندسی اقدام کنید. دست در دست هم داده و با ارایه این بازخوردها کمک به تولید سیم لحیم با کیفیت و حتی بهتر از اجناس خارجی کنیم. این توضیحات صرفا بابت آگاهی رساندن به مخاطب‌ها و کاربران فارسی زبان جمع آوری شدند. بنابراین اگر این پست برای شما مفید بود و به اطلاعاتتان اضافه کرد، حتما لینک آموزش را با دیگران به اشتراک بگذارید.